ΤΟ ΣΑΠΟΥΝΙ

[vangelisk]

Το σαπούνι έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα και συγκεκριμένα στο νησί της Λέσβου. Σε εκείνο το νησί ελάμβαναν χώρα θυσίες ζώων προς τιμήν των θεών. Επειδή συχνά τα συγκεκριμένα ζώα αποτεφρώνονταν, στάχτες από σκληρό ξύλο συγκεντρώνονταν (μια πρώιμη πηγή αλκαλίων). Περνώντας τα χρόνια, οι συγκεκριμένες στάχτες αναμειγνύονταν με τα υπολείμματα των θυσιαζόντων ζώων. Λέγεται πως μετά από μια δυνατή βροχή εμφανίσθηκε ένα κίτρινο περίσσευμα από το βουνό των σταχτών και βρήκε το δρόμο κάτω από το λόφο όπου βρισκόταν ο ναός. Οι ντόπιες γυναίκες, πλένοντας τα ρούχα τους στο τοπικό ποτάμι, πρόσεξαν ότι τα ρούχα τους ήταν καθαρότερα όταν το ποτάμι ήταν κιτρινωπό.

Το σαπούνι το χρησιμοποιούσαν στα σπίτια για όλες τις δουλειές. Από την μπουγάδα μέχρι το απολειφάδι του για το ξύρισμα, μέσα σ' ένα κυπελάκι.

Το σαπούνι, μέχρι και τη δεκαετία του 1960 που άρχισαν να κυκλοφορούν τα διάφορα απορρυπαντικά, στα πλαίσια της αυτοδύναμης οικογενειακής οικονομίας παρασκευαζότανε στο χωριό μας από κάθε νοικοκυρά για τις ανάγκες του σπιτιού της.

Τα Βασικά Συστατικά του σαπουνιού είναι το ελαιόλαδο, το νερό, το οξύ KOH (υδροξείδιο του καλίου) κοινώς καυστική ποτάσα.

Η διαδικασία παρασκευής του σαπουνιού ήταν η εξής:

Σε ένα τσικάλι έριχναν το νερό και το ζέσταιναν μέχρι να γίνει χλιαρό (να έχουν ζεσταθεί δηλαδή τα τοιχώματα του τσικαλιού).

Μετά έριχναν λίγη-λίγη την καυστική ποτάσα ανακατεύοντας συνεχώς με ξύλινη κουτάλα.

Αφού διαλυόταν καλά, έριχναν το λάδι και συνέχιζαν το ανακάτεμα σε χαμηλή φωτιά.

Κάποια στιγμή ο "χυλός" -γιατί με χυλό μοιάζει στην αρχή- άρχιζε να αποκτά μεγαλύτερη πυκνότητα, να "δένει" κάπως δηλαδή.

Σ' αυτό το σημείο χαμήλωναν τη φωτιά και το άφηναν να πάρει λίγες ακόμα βράσεις.

Κατέβαζαν το τσικάλι απ' τη φωτιά, το άφηναν να σταθεί λίγη ώρα και κατόπιν το έβαζαν σε καλούπι, ένα ξύλινο τετράγωνο πλαίσιο.

Άφηναν να κρυώσει και το αποθήκευαν σε χώρο μακριά από ρεύματα. Όταν είχε πήξει λίγο το έκοβαν με το μαχαίρι σε κομμάτια, «πλάκες».
.
Χρόνος ωρίμανσης:
Ένα "φρέσκο" σαπούνι δεν ήταν κατάλληλο για χρήση επειδή διατηρούσε ακόμη την οξύτητά του. Γι' αυτό χρειαζότανε να "μείνει", να ωριμάσει δηλαδή, ώστε ν' αποβάλλει τον οξύ του χαρακτήρα.

Όσο "πάλιωνε" το σαπούνι, τόσο καλύτερο γινότανε. Σαν το καλό κρασί δηλαδή.