ΤΟ ΜΟΙΡΟΛΟΪ ΤΗΣ ΨΥΛΛΙΑΣ

[vangelisk]

Η χαρά του Μανιαταντρέα, μέχρι πριν λίγα χρόνια, προτού πεθάνει, όταν ερχόταν από την Αθήνα, που ζούσε, στο χωριό μας, ήταν να πάει στο καφενείο του Παπαδοβασίλη, του συνομηλίκου του, να αναστορούνται και να γελούν, οι δυο τους με ιστορίες των παιδικών τους χρόνων.

Από το ρεπερτόριο δεν έλειπαν κι οι ιστορίες της Ψυλλιάς. Τώρα, αν η λέξη Ψυλλιά προέρχεται από τη λέξη ψύλλος, το γνωστό έντομο - παράσιτο, ή από το επώνυμο Ψιλάκη και άρα γράφεται «Ψιλιά», δεν το ξέρω.

Η Ψυλλιά, λοιπόν, μια από τις πέντε «προσωπικότητες» του χωριού μας των πρώτων δεκαετιών του 1900, όπως έχω αναφέρει σε προηγούμενη καταχώρισή μου, φαίνεται πως ήταν μια φτωχιά, αγαθή και περιορισμένου διανοητικού επιπέδου γυναικούλα.

Σύμφωνα με τις διηγήσεις των παραπάνω, τα πιτσιρίκια της εποχής, μόλις την έβλεπαν στο δρόμο, έτρεχαν, την προσπερνούσαν και της «έστεναν τέλια», συρμάτινες παγίδες – θηλιές που χρησιμοποιούσαν για να πιάνουν τους λαγούς.

Όταν τα «τέλια», καθώς εκείνη περπατούσε, την έπιαναν από το πόδι, δεν της «έκοβε» να σκύψει, να λύσει το σύρμα για να απελευθερώσει το πόδι της, αλλά πανικοβαλλόταν, έβαζε τις φωνές και καλούσε απεγνωσμένα σε βοήθεια.

Τότε, αφού κουράζονταν να γελοχαχαρίζουν, παρουσιαζόταν, σαν από μηχανής Θεός, οι «ευεργέτες» της, έλυναν τη θηλιά και την απελευθέρωναν.

Η Ψυλλιά, λοιπόν, είχε ένα αδερφό, τον Μανώλη. Ο Μανώλης, κάποια στιγμή που η αδερφή του ζητιάνευε στο κατωμέρι, στα χωριά δηλαδή του κάμπου, πέθανε ξαφνικά.

Με κάποιο τρόπο, ειδοποιήθηκε η Ψυλλιά ότι πέθανε ο αδερφός της κι ήρθε να τον κηδέψει.

Σύμφωνα με τα ήθη και τα έθιμα της εποχής της, η Ψυλλιά έπρεπε να τον μοιρολογήσει.

Καθώς, λοιπόν, είχαν τοποθετήσει, στο σπίτι τους, το νεκρό στο καβαλέτο (ένα κοινόχρηστο κασόνι – φέρετρο ιδιοκτησία της εκκλησίας), σύμφωνα με τις διηγήσεις των παραπάνω, η Ψυλλιά, όλη τη νύχτα, έλεγε και ξανάλεγε το παρακάτω μοιρολόι στον αδελφό της:

«Εμάκρυνες κι εξέντωσες, Μανιό μου
κι εγώ ‘μουνα στο κατωμέρι, Μανωλιό μου
κι έτρωγα το περίδρομο, Μανιό μου
όφου, όφου, όφου, Μανωλιό μου».