Η ΣΥΝΤΕΚΝΙΑ – Η ΚΟΥΜΠΑΡΙΑ

[vangelisk]

Στην Κρητική διάλεκτο κουμπάρος είναι εκείνος που στεφανώνει, παντρεύει ένα ζευγάρι και σύντεκνος αυτός που βαφτίζει ένα παιδί.

Ο κουμπάρος ή ο σύντεκνος σχεδόν πάντα ήτανε άντρας. Περίπτωση γυναίκας κουμπάρας ή συντέκνισσας ήτανε από σπάνια μέχρι ανύπαρκτη και οφειλότανε στις επικρατούσες αντιλήψεις για τη θέση των γυναικών στην κοινωνία.

Υπάρχει μια παλιά παροιμία που λέει:
«συμπέθερο του ίσιου σου, κουμπάρο όποιο σου λάχει».

Στην πράξη, όμως, η παροιμία πολύ σπάνια είχε εφαρμογή. Η συντεκνιά κι η κουμπαριά στις περισσότερες των περιπτώσεων ήταν ευκαιρία και αφορμή είτε για ενίσχυση της κοινωνικής θέσης, είτε «επένδυση» για μελλοντική υποστήριξη.

Αυτό σημαίνει ότι ως κουμπάρος ή σύντεκνος επιλεγότανε, εφόσον βέβαια υπήρχε η δυνατότητα επιλογής, κάποιος από πολυμελή και άρα ισχυρή ή πλούσια οικογένεια με απώτερο στόχο είτε την κοινωνική καταξίωση είτε την ελπίδα μελλοντικής βοήθειας και συνδρομής.

Επειδή συνήθως η επιλογή γινότανε με τα κριτήρια αυτά και ουσιαστικά δεν υπήρχε κοινός παρανομαστής, σπάνια υπήρχε συνέχεια στις σχέσεις μεταξύ κουμπάρων και συντέκνων.

«Σύντεκνοι και συμπέθεροι, ότι φάν’ τον πρώτο χρόνο, ύστερα τον πόνο», έλεγαν.

Βέβαια, υπήρχε και το έθιμο σε μια δύσκολη εγκυμοσύνη ή γέννα να «τάξουν» το παιδί σε κάποιο Άγιο, να του δώσουν το όνομά του, να το βαφτίσουν στη Χάρη του και να το βαφτίσει ο πρώτος τυχόντας. Αυτό συνήθως γινότανε στην εκκλησία της Παναγίας στα Μυριοκέφαλα.

Στην περίπτωση αυτή την ημέρα της γιορτής της Παναγίας στις 8 Σεπτεμβρίου πήγαινε η οικογένεια στην εκκλησία για να βαφτίσει το παιδί της χωρίς να ξέρει ποιος θα είναι ο νονός του. Τα παιδιά που ήταν «ταμένα» να βαφτιστούν με αυτό τον τρόπο τα άφηναν κάτω από την εικόνα της Παναγίας και ο πρώτος τυχόντας, άγνωστος, που θα έπιανε το παιδί το βάφτιζε.

Βέβαια, η βάφτιση γινότανε χωρίς βαφτιστικά και λοιπά δώρα. Μετά από κάποιες μέρες ερχότανε στο σπίτι ο νονός κι έφερνε στο παιδί τα βαφτιστικά και τα δώρα του.

Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι «απαγορευότανε» στη μητέρα του παιδιού να παρευρίσκεται στην εκκλησία κατά την ώρα του μυστηρίου της βάπτισης!!